Op avontuur bij de bogleheads

Vier jaar geleden heb ik het licht gezien tijdens een trip met mijn schoonbroer Filip naar Spanje om deel te nemen aan de marathon van Malaga. Tijdens een gesprek over beleggen – al jarenlang één van mijn favoriete topics – zei ik dat ik zocht naar een manier om zo breed mogelijk te beleggen. Ik had de voorbije tien jaar aan stockpicking gedaan en kwam er doorgaans maar bekaaid vanaf. Hij gaf me toen een voorzet richting indexbeleggen, en de rest is geschiedenis.

Het werd vrij snel mijn missie om dat investeringspad voor mezelf in de praktijk om te zetten. Ook mijn vader was snel helemaal mee en deed hetzelfde met het belegde familiepatrimonium. De drang om die kennis te delen met mijn omgeving voelt als een roeping.

Filip en ik spraken sindsdien bijna wekelijks af om all things finance te bespreken. Begin 2023 schreven we ons in voor de Bogleheads Conference, een jaarlijkse conferentie die geldt als de hoogmis van het indexbeleggen in de Verenigde Staten. De meeste grote namen uit het universum van de personal finance en het indexbeleggen geven er gedurende drie dagen het beste van zichzelf. 

Bogleheads

Bogleheads zijn beleggers die de principes van het indexbeleggen omarmen, zoals ze door John C. Bogle zijn gestipuleerd. Bogle richtte midden de jaren zeventig van de vorige eeuw de vermogensbeheerder Vanguard op en lanceerde het eerste indexfonds: het S&P500-indexfonds. Hij bracht zo voor het eerst een theoretisch concept, dat door econoom en Nobelprijswinnaar Paul Samuelson in 1974 was bedacht, in de praktijk. 

Het duurde een tiental jaar vooraleer Vanguard echt momentum kreeg en het belegde vermogen aanzienlijk begon toe te nemen. Tegen de jaren negentig was er al een hele beweging van Vanguard-diehards, die zich later verenigden onder de term bogleheads.  Sinds begin jaren 2000 komen ze jaarlijks samen voor een conferentie. Gestaag groeide de omvang van één spreker (John Bogle zelf) en twintig deelnemers in 2000, naar een meerdaagse event met een halve bus sprekers en meer dan 500 deelnemers.

Tot aan zijn overlijden in 2019 was John C. Bogle altijd zeer aanwezig op de conferenties. Zelfs als gevorderde tachtiger bleef hij heel gedreven en hingen de deelnemers aan zijn lippen. In het overlijdensbericht dat verscheen in The Economist werd hij de ‘patroonheilige van de amateurbeleggers’ genoemd.  Zijn geest waarde zeker nog rond tijdens de voorbije conferentie.

Onderonsje onder gelijkgestemden

De conferentie verliep in een ontspannen sfeer. Tussen de sessies door, op de receptie en tijdens het banket zaterdagavond was het fijn om contacten te leggen met de andere deelnemers. Die vonden het opvallend dat twee Belgen speciaal voor de conferentie waren overgevlogen vanuit Europa. Dat gaf ons een handige gespreksopener. 

Er bleken vier Europeanen deel te nemen. Is dat misschien tekenend voor de achterstand in passief beleggen in Europa ten opzichte van de VS? In de VS is naar schatting 40 à 50 procent van de markt passief belegd, terwijl we in Europa, ondanks de sterke opmars van de voorbije jaren, aan 15 tot 20 procent zitten.

We spraken bogleheads die nog maar één tot enkele jaren bezig zijn met indexbeleggen, maar evenzeer mensen die al decennia aan indexfondsbeleggen doen. Decennia, dat betekent sinds de jaren tachtig of negentig. Die hebben dus prachtige portefeuilles opgebouwd. Nochtans is niets menselijks hen vreemd: velen gaven ootmoedig toe ook aan markttiming gedaan te hebben op moeilijke momenten, zoals in oktober 1987, de dotcomcrash, de financiële crisis of maart 2020.

Over het algemeen viel op hoe makkelijk deelnemers ervaringen uitwisselden. Het was duidelijk dat de aanwezigen blij waren enkele dagen onder gelijkgestemden te vertoeven en bij te leren van de sprekers en van elkaar. Een rode draad was de bescheiden manier van spreken. Respectvol ten opzichte van elkaar ook, met de voeten op de grond, leergierig en met een gezonde dosis zelfrelativering. Dat wijkt nogal af van het stereotiepe beeld van de gemiddelde Amerikaan. 

Met naar schatting 80 procent mannelijke zestigplussers mag wel gewerkt worden aan de vervrouwelijking en de verjonging van het deelnemersveld. Gezien academische studies al uitwezen dat vrouwen betere beleggers zijn, en gezien de magische kracht van het kapitalisatie-effect veel sterker kan doorwegen voor beleggers met een horizon van tientallen jaren, zou dat zeker zinvol zijn.

Met of zonder vangnet

Enkele van de sessies waren voor Europeanen op het eerste gezicht minder interessant. Specifieke topics over het Amerikaanse pensioenstelsel of de Amerikaanse fiscaliteit, bijvoorbeeld. Maar het bleek toch interessant ook eens van die onderwerpen te proeven. Het helpt ook het maatschappelijke contrast tussen de VS en België te kaderen.  

Het is geweten dat het Amerikaanse systeem voor verloning, ziekteverzekering, pensioen, onderwijs, enzovoort grondig verschilt van het Belgische of het Europese. Dat heeft grote gevolgen voor de spaarbehoefte daar. Als je niet voldoende verzekerd bent en aan pensioenopbouw doet, dan steven je af op een oude dag in armoede.

In België sakkeren we graag op onze hoge personenbelasting en andere taksen, maar in vergelijking met de VS is onze ziekteverzekering wel bijna gratis, krijgen we een pensioen en is onderwijs heel democratisch geprijsd. Daarbovenop hebben we op dit moment geen meerwaardebelasting op aandelen. Een bescheidener pensioenfonds bij ons kan voor aanzienlijk meer levenskwaliteit en welstand zorgen dan eenzelfde fonds in de VS.

Indexbeleggen of hangmatbeleggen, was dat niet de vorm van beleggen waaraan je slechts heel weinig tijd moet spenderen? Wat kan je dan drie dagen lang vertellen over een beleggingsaanpak die je in vijf minuten uitgelegd krijgt? Best veel, zo blijkt. Ik raak hieronder enkele interessante thema’s aan.

 Lumpsum vs. DCA-investeringen

 Zo haalde Rick Ferri aan dat investeren in de markt altijd een pijnlijke ervaring is, zoals het lostrekken van een pleister op een wonde. Als je een lumpsum-investering doet – een investering die je in één keer doet in plaats van in meerdere termijnen – kan je er donder op zeggen dat de markten daags nadien zullen dalen. Maar als je kiest voor het alternatief van dollar-cost-averaging (DCA) en zo de instap in de markt spreidt over maanden, maak je er meerdere pijnlijke momenten van en trek je meerdere pleisters van een wonde. Jim Dahle drukte het sterker uit door te stellen dat de DCA-aanpak voor watjes is.

 The Magnificent 7

 Tijdens een panelgesprek kwam uit de zaal de vraag naar de visie van de panelleden op de concentratie van de toptechnologiebedrijven in de S&P500 en of die geen risico’s met zich brengt. The Magnificient 7 (Apple, Meta, Alphabet, Tesla, Nvidia, Amazon en Microsoft) vertegenwoordigen ruim een kwart van de waarde van de S&P500. 

Jonathan Clements merkte op dat die vraag elk jaar terugkeert. Hij zei dat de winst van de S&P500 doorgaans gedreven is door een beperkt aantal aandelen. Rick Ferri vulde aan door te stellen dat als er kapitaal van de topbedrijven zou wegvloeien, dat zou terechtkomen bij andere, nu nog kleinere bedrijven. Aangezien indexbeleggers in de hele markt belegd zijn, zullen ze ook dan een graantje meepikken.

 Argumenten voor een aandelenportefeuille

 In een traditionele beleggingsportefeuille neemt het percentage aandelen af naarmate de leeftijd van de investeerder vordert, ten voordele van obligaties. Tijdens een duogesprek met William Bernstein en Jonathan Clements kreeg ik de kans hen te vragen of er argumenten zijn om ook op latere leeftijd volledig in aandelen belegd te blijven. Bernstein en Clements gaven de volgende voorwaarden:

• Als je maximaal 3 procent per jaar van je portefeuille afneemt als bron van aanvullende inkomsten.
• Als je risicotolerant bent en je je slaap niet laat voor slechte beursmaanden en -jaren.
• Als je leeft met de ingesteldheid dat je belegde vermogen eigenlijk al niet meer aan jou toekomt, maar aan je erfgenamen.

Na drie dagen keerde ik meer dan voldaan huiswaarts, met een karrenvracht aan nieuwe inzichten, die me enkel sterkten in mijn overtuiging dat indexbeleggen de juiste aanpak is voor mij. Het gaf me ook goesting om de blijde boodschap van de ‘patroonheilige van de amateurbeleggers’ te blijven verkondigen en, wie weet, volgend jaar terug te keren voor Bogleheads Conference 2024.