Meerwaardebelasting: een oneerlijke nieuwe belasting met grote gevolgen

MEMO: De meerwaardebelasting: de doodsteek voor het vertrouwen

Iedereen die iets kent van economie en de gevolgen van een totaal nieuwe belasting kan inschatten weet dat deze regering een dramatische passage heeft ingeschreven in haar regeringsprogramma. Het vertrouwen van de belegger is voor altijd aangetast en dat heeft gevolgen. Bovendien is deze belasting procyclisch: als de economie goed draait kan die nieuwe belasting wel iets opleveren maar als het slecht gaat zullen minwaarden overheersen wat de afhankelijkheid van de conjunctuur verhoogt.

We kunnen hierbij de voornaamste voorzienbare gevolgen van aanstippen:

1) Administratieve complexiteit voor 1 miljoen Belgen

• Een meerwaardebelasting zal de aangifteprocedure aanzienlijk bemoeilijken, vooral voor de meer dan 1 miljoen Belgen die beleggen in aandelen, fondsen en andere financiële instrumenten.
• Dit zal leiden tot een aanzienlijke administratieve last voor particulieren en boekhouders.
• Voor de fiscus zelf betekent dit een toename van controletaken en een hoger risico op fouten of betwistingen.

2) Bevriezing van de liquiditeit van kleine aandelen en IPO’s op de Belgische beurs

• Een meerwaardebelasting zal leiden tot een afname van de verhandelbaarheid van kleine aandelen, omdat beleggers minder geneigd zullen zijn om te verkopen.
• Dit zal vooral impact hebben op particuliere beleggers en KMO’s die afhankelijk zijn van een dynamische aandelenmarkt om kapitaal op te halen.
• Het zal de werking van de beurs verstoren en leiden tot minder investeringen in innovatieve bedrijven.
• We verwachten een verdere bevriezing van het aantal IPO’s in Brussel omdat innovatieve bedrijven niet meer zullen kunnen rekenen op de lokale privé-belegger en zich dus (onterecht) gaan richten tot buitenlandse institutionele beleggers en markten, met name onder andere NASDAQ.

3) Een fundamenteel oneerlijke belasting

• De meerwaardebelasting zal betaald worden door zij die, na zware belasting van hun loon, toch nog geld opzij hebben kunnen leggen om te sparen voor hun pensioen.
• Grote fortuinen zullen hieraan ontsnappen door het opzetten van constructies of gewoon andere oorden op te zoeken, zoals dit in het verleden meermaals bewezen is.

4) Praktische onmogelijkheid om cryptos te belasten

• Cryptos en digitale activa worden simpelweg niet officieel erkend, en er bestaan hiervoor geen uniforme richtlijnen.
• Er zijn in België geen officiële prijzen of tussenpersonen die de juiste transactiewaarden kunnen rapporteren.
• Laat ons tenslotte niet vergeten dat deze zogenaamde cryptos wereldwijd gebruikt en geprezen worden door criminelen en dat het officieel erkennen van deze economisch onproductieve activa de regering medeplichtig maakt aan de verspreiding ervan.

5) Onmogelijkheid om niet-genoteerde effecten correct te waarderen

• Niet-genoteerde effecten (zoals aandelen in familiebedrijven, private equity en KMO’s) zijn moeilijk te waarderen omdat er geen marktprijs voor bestaat.
• Dit zal ongetwijfeld leiden tot discussies en betwistingen over de correcte fiscale waarde bij verkoop.
• Eigenaars van niet-genoteerde effecten kunnen hierdoor oneerlijk worden belast, vooral als ze hun onderneming verkopen of overdragen. Ze zullen bijgevolg aangemoedigd worden om andere oorden op te zoeken vooraleer hun bedrijf te verkopen of snel te verkopen vooraleer de Wet in voege treedt.

6) Complexiteit bij erfenissen, schenkingen en gemeenschappelijke rekeningen

• Een meerwaardebelasting zal problematisch zijn bij erfenissen, schenkingen en eigendomssituaties met meerdere betrokkenen (zoals beleggingsclubs, echtgenoten en vennootschappen).
• Onenigheid over de verdeling van meerwaarde bij verkoop tussen erfgenamen of partners zal leiden tot juridische geschillen en extra administratieve lasten.
• Fiscale interpretatieproblemen zullen optreden bij waardebepalingen op verschillende tijdstippen (bijv. bij overlijden vs. bij verkoop) en de continuïteit van de ondernemingen zal in gevaar komen.
  
  

7) Geen rekening met verlies door inflatie

a)    Een meerwaardebelasting houdt geen rekening met de reële koopkracht en belast nominale winsten, ook als deze enkel het gevolg zijn van inflatie.

b)    Dit betekent dat beleggers kunnen worden belast op een ‘winst’ die in feite geen echte koopkrachtwinst is.

c)    Dit demotiveert langetermijninvesteringen en schaadt particulieren die sparen voor hun pensioen.

8)    Verstoring van het level playing field met vastgoed

• Vastgoed kent al specifieke belastingregelingen, zoals gunstige behandelingen bij meerwaarde op de verkoop van de eigen woning en andere fiscale voordelen.
• Een meerwaardebelasting op aandelen en beleggingen zonder een gelijkaardige belasting op vastgoed zal oneerlijke fiscale concurrentie creëren.
• Dit zal kapitaalstromen verstoren, waarbij beleggers zullen overstappen naar vastgoed, met prijsopdrijvende gevolgen op de huizenmarkt (nu al merkbaar).
  
  

9) Een tegenspraak met de wil om investeringen aan te moedigen en Brussel als financieel centrum te promoten

• INVESTERINGEN AANMOEDIGEN

 Beleggingen of investeringen ondergaan vandaag verschillende fiscale stelsels. Het is van essentieel belang dat investeerders en beleggers hun keuzes kunnen maken op basis van economische overwegingen, zonder dat fiscale regels een onevenredige invloed uit oefenen op hun beslissingen. De regering zal daartoe fiscale obstakels die bepaalde investeringen onnodig bevoordelen of benadelen verminderen. De regering zal tevens werk maken van een transparant fiscaal kader dat alle soorten investeringen gelijk behandelt en gaat uit van het principe van fiscale neutraliteit zodat beleggers en investeerders met vertrouwen en duidelijkheid kunnen opereren.

Via een variant op de Wet Cooreman-Declerq stimuleren we mensen om hun spaargeld in de economie te investeren. We doen dat door de huidige voorwaarden van de bestaande belastingverminderingen voor startende ondernemingen en groeibedrijven in één vermindering te integreren.

• BRUSSEL ALS FINANCIEEL CENTRUM

De toegang voor kleine lokale bedrijven tot de beurs moet makkelijker worden gemaakt, zodat alternatieve financiering toegankelijker wordt gemaakt. Een liquide en sterke beurs en een meer wijdverspreid aandelenbezit leiden tot meer welvaart. Eveneens verminderen we boekhoudkundige en administratieve verplichtingen en vermijden we overregulering bij beursintroducties.

We nemen initiatief om het spaargeld van onze burgers te mobiliseren en het opnieuw te investeren in onze economie. Daarnaast verankeren we institutioneel kapitaal in ons land door het opzetten van de nodige structuren en vehikels. Teveel burgers zoeken hun heil in spaarproducten of risicoloze producten die op lange termijn een vast rendement geven, terwijl een goede diversificatie van investeringsproducten zorgt voor een hoger rendement tegen een relatief lager risico.

Conclusie

De invoering van een meerwaardebelasting brengt significante nadelen met zich mee. Het zal:

1. De administratieve last voor burgers en de fiscus aanzienlijk vergroten, terwijl men durft te spreken van administratieve vereenvoudiging.
2. De liquiditeit van de markt verminderen en beloftevolle beursintroducties in België veroordelen tot de geschiedenisboeken.
3. Fundamenteel oneerlijk zijn omdat reeds zwaar belaste spaargelden opnieuw belast zullen worden en de echte brede schouders onbereikbaar zullen zijn.
4. Moeilijk of niet afdwingbaar zijn voor crypto-activa.
5. Eigenaars van niet-genoteerde effecten opzadelen met oneindige discussies en kosten.
6. Juridische complicaties veroorzaken bij erfenissen en schenkingen en de continuïteit van familiebedrijven bemoeilijken.
7. Beleggers benadelen door inflatie te negeren.
8. Oneerlijke concurrentie creëren met vastgoed.
9. In tegenstrijd zijn met het regeerakkoord dat de investeringen wil aanmoedigen en Brussel als financieel centrum wil promoten.

Om deze redenen is het essentieel om alternatieve maatregelen te overwegen die eenvoudiger, efficiënter en rechtvaardiger zijn.

We bespreken hierbij de alternatieven en aanpassingen die de economie wél ten goede kunnen komen en tevens nieuwe inkomsten voor de Staat moeten genereren.

Elke euro aan belastingen die de belegger moet betalen wordt immers ontnomen aan de financiering van groei en innovatie ten voordele van alom groeiende staatsuitgaven.

Spaarrekeningen en Crypto’s (niet met elkaar te vergelijken uiteraard) moeten hierbij niet aangemoedigd worden.

Bedoeling is om het gedrag van de belegger en de ondernemer aan te moedigen waar het economisch nuttig is en dit te ontmoedigen waar het onnuttig is. Groei van de economie en besparingen op staatsuitgaven samen moeten de budgettaire problemen van ons land oplossen.

Laat ons daarbij niet vergeten dat de landen die geen budgettaire problemen hebben deze zijn die het kapitaal al jaren aangetrokken hebben in een vast en stabiel fiscaal kader. We vernoemen hierbij uiteraard Luxemburg en Zwitserland, alsook een aantal kleine stadsstaten die echter niet vergelijkbaar met ons land zijn maar toch als voorbeeld kunnen dienen.

Beter is het debat te verschuiven naar volgende maatregelen:

A) Belastingen

1. Om de brede schouders te bereiken lijkt ons een verbreding van de toepassing van de effectentaks een eenvoudige oplossing. Voor zover het percentage redelijk blijft (1 per duizend) en vooral samengaat met het invoeren van een algemeen plafond zou dit niet moeten leiden tot een massale uittocht van nuttig kapitaal (Type forfait belasting die in Zwitserland toegepast wordt en veel opbrengt). Het belasten van tegoeden op rekeningen heeft het voordeel dat de banken deze belasting kunnen heffen en de burger niet opgezadeld wordt met een complexe belastingaangifte. Deze belasting mag dus ook toepasbaar worden op andere producten zoals obligaties, fondsen en zelfs spaarrekeningen. Ook aandeelhouders van niet genoteerde bedrijven kunnen aangesproken worden maar het probleem van de waardering blijft.
   
   
2. Voor wat betreft buitenlandse rekeningen zal de Belgische inwoner, zoals nu, aangifte moeten doen via zijn belastingbrief tenzij de betrokken buitenlandse bank een Belgische licentie krijgt om dit zelf in de naam van de belastingplichtige te doen.
   
   
3. Crypto’s belasten zal altijd moeilijk zijn vermits we hier in een totaal ongereglementeerde wereld zitten. Nochtans dragen deze fictieve beleggingsproducten helemaal niet bij tot de economie en worden vele jongeren hierdoor aangetrokken op basis van valse en misleidende reclame. Om deze “investeringen” naar de reële economie te loodsen is een administratieve verzwaring van het bezit ervan dus wél verantwoord. Dit kan door:

i. Belasten van de aangehouden crypto’s zoals een effectentaks maar dan zonder minimum (cryptotaks).

ii.Bijvoegen van een driemaandelijks uittreksel van elke cryptorekening bij de belastingaangifte

iii. Aangifte van elke cryptorekening bij de Nationale Bank met mogelijkheid voor de fiscus om toegang te hebben

iv. Banken moeten de fiscus op de hoogte brengen wanneer geld uit verkoop van crypto’s op de rekening komt.

B) Aanmoedigingen

1. Om beleggingen in KMO’s en innovatieve bedrijven te promoten moet de liquiditeit aangemoedigd worden. Dit kan op een eenvoudige manier door de beurstaks op aandelentransacties af te schaffen op bedrijven met een beurswaarde van minder dan 1 miljard euro. Het zijn inderdaad particuliere beleggers die hier de markt animeren.
2. Om IPO’s van familiale bedrijven en innovatieve ondernemingen aan te moedigen kan de verlaging (tot bv 20%) van de roerende voorheffing op genoteerde aandelen een nuttige piste zijn. Deze verlaging zal familiale bedrijven zeker aanmoedigen vermits dit een compensatie geeft aan de aandeelhouders in ruil voor transparantie en regelgeving die tot slot iedereen ten goede komt (professionalisering, continuïteit en goed bestuur).
3. Het bevorderen van werknemersaandelen kan ons sociaal model grondig wijzigen door de motivatie en betrokkenheid van de werknemers concreet in te vullen, bovenop de deelname aan de goede resultaten van de onderneming die ze kunnen delen. Vandaag worden namelijk enkel opties fiscaal bevoordeeld waardoor men eigenlijk het korte termijn denken bevordert. De toekenning van aandelen wordt daarentegen heel zwaar belast zodat weinig ondernemingen hun personeel op die manier willen belonen. Een verschuiving van een fiscaal voordeel van de opties naar de aandelen lijkt ons dus ook een efficiënte manier om de werknemers beter te betrekken bij de ontwikkeling van een onderneming. Deze incentive wordt al mondjesmaat toegepast bij jonge en beloftevolle ondernemingen.

Slotwoord

Mijn bedoeling is bij te dragen aan een positieve sfeer met betrekking tot beleggen en het financieren van innovatie in ons land. Beleggers hebben vandaag de indruk dat ze niet meer welkom zijn en de geschiedenis heeft al ruimschoots bewezen dat ze bij elke nieuwe belasting zullen afhaken of verdwijnen.

Dit moet niet alleen vermeden worden maar tevens omgekeerd. Wij zien dit als de enige manier om onze economie te doen groeien en om de innovatie en continuïteit van onze ondernemingen aan te sporen en te ondersteunen.

Vincent Van Dessel