Gen-B: de generatie van beleggers

Waarom zou beleggen enkel iets voor volwassenen moeten zijn? Jongeren van 15, of zelfs jonger, kunnen perfect de basisprincipes van verstandig omgaan met geld leren. Dit artikel legt uit waarom vroeg beginnen met beleggen niet alleen logisch is, maar ook verrassend krachtig. Met toegankelijke voorbeelden, haalbare bedragen en een blik op de lange termijn kunnen we bouwen aan een financieel bewustere generatie.

Beleggingsfout van een 11-jarige

Toen een elfjarige jongen in 1942 met zijn eerste spaargeld zijn eerste stappen op de beurs zette, was dat het begin van een emotionele rollercoaster. Hij kocht drie aandelen van het bedrijf “Cities Service”, een energiebedrijf actief in de aardgassector, aan zo’n 38 dollar per stuk. Hij investeerde een aardige som van ruim 100 dollar, het equivalent van ruim 2000 dollar vandaag - veel geld voor een 11-jarige jongen uit Nebraska. Dat hoeft overigens niet te verbazen, aangezien diens vader Republikeins congreslid was en een beurshandelaar. De kleine jongen was van goeden huize.

Kort na zijn eerste investering op de beurs daalde de koers aanzienlijk tot ongeveer 27 dollar, wat hem de stuipen op het lijf joeg. Het was de periode van de aanval op Pearl Harbour, midden in de Tweede Wereldoorlog. Op zijn zachtst gezegd woelige geopolitieke en economische tijden dus. Zodra de koers terug steeg, koos hij eieren voor zijn geld en verkocht hij zijn aandelen, met een kleine winst, voor 40 dollar.

Zo maakte Warren Buffett, de grootste belegger aller tijden, zijn eerste beleggingsfout. Had hij zijn aandelen bijgehouden, dan had hij in 1947 per preferent aandeel bijna 200 dollar ontvangen, toen die aandelen werden omgezet in obligaties. Dat is maal vijf op slechts vijf jaar tijd. Hij legde met deze eerste investering als elfjarige wel het fundament voor het beleggingsimperium, waar hij nu ondertussen 83 jaar later nog steeds aan verder bouwt.

Kinderen afschermen van geldzaken

Kinderen en jongeren worden vaak afgeschermd van geldzaken. Ze hebben er geen besef van wat geld betekent en al zeker niet hoe je er verstandig mee kunt omspringen, zo wordt vaak gesteld. Ouders zijn doorgaans voorzichtig om hun kinderen in aanraking te brengen met geld, om verschillende redenen. Ze willen er geen geldwolven van maken, ze moeten er voor werken, geld is vies, … Op jonge leeftijd moeten ze het spaarcentje dat ze ontvangen van grootouders of peter en meter in een spaarpot bewaren. Ofwel afgeven aan mama of papa, die het wel veilig voor hen zullen opbergen. Meestal eindigt dat bedrag op een spaarrekening. Zo wordt geld iets abstracts. Dat briefje van 50? Geen waarde, geen impact, geen les.

En dan is er nog de wetgeving: jongeren onder de 18 zijn volgens de overheid “handelingsonbekwaam” en mogen dus niet beleggen. Ook in ons onderwijs is het doorgaans stil als het over het thema “beleggen” gaat. Sinds de hervorming van de eindtermen in 2021 (eerste graad) en 2022-2023 (tweede en derde graad), behoort financiële geletterdheid officieel tot de sleutelcompetenties in het secundair onderwijs. Toch blijft het thema beleggen opvallend afwezig, of komt het slechts zijdelings aan bod. Dat is zonde, want jongeren beschikken net over het krachtigste beleggersvoordeel dat er is: tijd.

Beleggen als alternatief voor spaarrekening

Laat ons eerlijk zijn: een spaarrekening brengt vandaag amper iets op. Waarom zouden we jongeren dan niet tonen hoe ze hun spaargeld voor hen aan het werk kunnen zetten?
Geef hen naast “uitgeven” en “sparen” nog een derde optie: beleggen. Dat briefje van 50 euro? Daarmee kunnen ze make-up kopen, een game scoren of sparen voor een nieuwe smartphone. Maar ze kunnen het ook investeren in een goedkoop en wereldwijd gespreid indexfonds. Ze worden zo mede-eigenaar van de fabrikant van hun smartphone, spelconsole of favoriete streamingdienst. 

Zo ontdekken ze dat geld op lange termijn echt meer waard kan worden.  Niet door te gokken, maar met geduld, en een beetje kennis.  Het rente-op-rente effect doet de rest.
Die werkt als een sneeuwbal die je van een berg rolt: hoe vroeger je begint, hoe groter hij wordt. Als je ouders van bij je geboorte bijvoorbeeld elk jaar 300 euro beleggen en jou later leren het zelf verder te zetten, dan kijk je op je pensioen op je 67^ste bij een gemiddeld rendement van zeven procent naar zo’n 450.000 euro. Moraal van het verhaal: hoe langer de sneeuwbal rolt, hoe indrukwekkender het resultaat.

Hoe vroeger, hoe liever

Beurscrisissen horen erbij. Wie lang genoeg belegt, maakt ze onvermijdelijk mee. Je leert al snel dat paniek zelden loont. En hoe vaker je turbulentie meemaakt, hoe rustiger je blijft. Je herkent de patronen: paniekkoppen in de krant, doemscenario’s van analisten, en natuurlijk: “This time it’s different”. Spoiler-alert: dat is het zelden. Wie van jongs af aan leert omgaan met dalingen, blijft later koel als het er echt toe doet. En de geschiedenis leert ons dat koelbloedigheid op termijn loont.

Financieel bewuste jongeren staan sterker in hun schoenen. Minder stress over geld betekent meer mentale ruimte. En zeg nu zelf: in deze complexe wereld kunnen we allemaal wat extra rust gebruiken.

Een wereldwijd gespreid indexfonds, met lage kosten, is een eenvoudige manier om die rust te vinden. Geen beursnieuws volgen, geen bedrijven analyseren. Integendeel: hoe minder je ermee bezig bent, hoe beter het meestal gaat. Indexbeleggen is dé manier om je geld voor je te laten werken en liefst zo vroeg mogelijk.

Concreet

In België kan je als minderjarige jammer genoeg niet zomaar een effectenrekening openen. In sommige andere landen kan dat wel, maar hier besliste de wetgever daar anders over. Gelukkig hoeft dat geen spelbreker te zijn: als ouder kan je perfect zelf een rekening openen en je kind mee op sleeptouw nemen.

Belangrijk is om je kind écht te betrekken. Laat hem of haar zoveel mogelijk zelf de stappen zetten: een order plaatsen, de koersen checken, of gewoon even door de beleggingsapp scrollen op hun eigen smartphone. Zo wordt beleggen iets concreets en niet een ver-van-mijn-bed-show.

Wordt je kind meerderjarig? Dan open je gewoon een effectenrekening op zijn of haar naam. De beleggingen die je samen al deed, kan je makkelijk overzetten. Doe je dat via een officiële schenking en leef je nog vijf jaar daarna, dan is die overdracht zelfs helemaal belastingvrij.

Jong geleerd…
Door kinderen van jongs af aan vertrouwd te maken met financiële keuzes - sparen, uitgeven, beleggen - leren ze dat geld niet enkel dient om uit te geven, maar ook om voor hen te werken. Met eenvoudige tools zoals indexfondsen en een lange adem, bouwen ze stap voor stap financiële veerkracht op. Ze hoeven geen beursgoeroes te worden of dag in dag uit koersen te volgen. Integendeel, met een rustige, langetermijnstrategie leggen ze de basis voor financiële vrijheid.